„Vox inauditae linguae” – warsztaty z kaligrafii z dzieł Hildegardy z Bingen, Daniel Dostal

„Vox inauditae linguae” – warsztaty z kaligrafii z dzieł Hildegardy z Bingen

Sobotnie spotkanie z Danielem Dostalem ponownie przeniosło nas w świat niezwykłych postaci i pięknych manuskryptów. Tym razem główną bohaterką była Hildegarda z Bingen – benedyktyńska mniszka, mistyczka, uzdrowicielka i kompozytorka. Jej twórczość i wizje od wieków fascynują nie tylko historyków, ale także artystów, a jej dzieła to nieprzebrane źródło inspiracji.

Riesencodex – monumentalne dzieło i źródło liter

Zajęcia rozpoczęły się od pracy z monumentalnym „Riesencodexem” – ogromnym, 15-kilogramowym kodeksem zawierającym pisma Hildegardy. Składa się on z 481 pergaminowych kart zapisanych minuskułą wczesnogotycką. Daniel krok po kroku omówił charakterystyczne cechy pisma – ligatury, abrewiatury i kontrakcje, proporcje minuskuł i majuskuł. Ćwiczyliśmy kształty liter, starając się oddać ich rytm i konstrukcję.

Litterae Ignotae – tajemniczy alfabet

Na chwilę zatrzymaliśmy się przy niezwykłym tworze Hildegardy – zestawie znaków o nazwie Litterae Ignotae. To alfabet, który stworzyła na potrzeby swojego autorskiego języka – Lingua Ignota, "języka nieznanego", którego przeznaczenie do dziś pozostaje zagadką. Przyjmuje się, że powstał jako forma języka tajemnego, stworzonego z boskiej inspiracji. W glosariuszu zapisano nazwy roślin, co może sugerować, że Hildegarda wykorzystywała ten język również w swojej praktyce medycznej.

Inicjały i śpiew – kaligrafia, która rozbrzmiewa

Na warsztatach nie zabrakło też elementów dekoracyjnych – przyglądaliśmy się inicjałom, które rozpoczynały wersety tekstów lub nowe zwrotki w zapisie muzycznym pieśni Hildegardy. Otrzyma;iśmy zestaw powiększonych inicjałów do własnej interpretacji – można je było skopiować lub stworzyć własny wariant, inspirowany oryginałami.

Mistyczne wizje i miniatura do własnoręcznego wykonania

Wspólnie oglądaliśmy miniatury z zaginionego Kodeksu z Rupertsbergu – niezwykłe obrazy przedstawiające mistyczne wizje Hildegardy. Jedna z nich została przygotowana przez Daniela do samodzielnego skopiowania – wraz z opisem, który ułatwiał zrozumienie przedstawionej symboliki. Pochyliliśmy się też nad fragmentami pieśni Hildegardy – w polskim tłumaczeniu – które wprowadziły głębszy kontekst do naszych działań kaligraficznych.

Mała niespodzianka i papierowa Hildegarda

Na zakończenie tej części zajęć czekała na nas miła i zabawna niespodzianka – papierowa figurka Hildegardy z podstawką, przygotowana przez prowadzącego. Ten mały gest wywołał uśmiechy i pozwolił zabrać ze sobą część atmosfery warsztatów do domu.

Villard de Honnecourt – szkice, proporcje, kompozycja

Druga część spotkania poświęcona była postaci Villarda de Honnecourt – XIII-wiecznego rysownika i konstruktora. Daniel przedstawił nam jego rękopis pełen rysunków, notatek i rozważań na temat proporcji. Uczyliśmy się, jak na ich podstawie budować kompozycję tekstu i obrazu – zarówno w średniowiecznym manuskrypcie, jak i bardziej współczesnym druku. W ramach zabawy otrzymaliśmy również szkicowany autoportret Villarda na siatce z wielokątów, który każda z uczestniczek i każdy z uczestników mogła i mógł spróbować odtworzyć.

Mnogość inspiracji, niezwykła atmosfera i ogromna wiedza prowadzącego jak zwykle zrobiły na nas ogromne wrażenie. Dziękujemy Danielowi i wszystkim uczestniczkom – nie możemy się doczekać kolejnych warsztatów!